Hz là gì? Một số khái niệm và ý nghĩa tần số (Hz)

Pro Sound Việt Nam 6 giờ trước 9 lượt xem

Trong lĩnh vực âm thanh, tần số là một trong những khái niệm quan trọng nhất quyết định chất lượng trải nghiệm nghe.

Dù bạn đang tìm hiểu về loa, micro, amply hay đang đo kiểm âm thanh phòng hát Karaoke, bạn sẽ luôn bắt gặp đơn vị Hz. Vậy Hz là gì, nó liên quan thế nào đến việc tái tạo âm thanh và tại sao người làm âm thanh cần hiểu rõ? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm vững kiến thức từ cơ bản đến ứng dụng thực tế.

1. Hz là gì?

Hz (Hertz) là đơn vị đo tần số, dùng để biểu thị số lần dao động xảy ra trong một giây của âm thanh, tín hiệu điện hay sóng nói chung.
Một Hertz tương ứng với một dao động mỗi giây.

Khi nói âm thanh có tần số 100 Hz, nghĩa là sóng âm đó dao động 100 lần trong một giây. Càng nhiều dao động, tần số càng cao và ngược lại.

Trong âm thanh, tần số chính là yếu tố quyết định độ cao – trầm của âm.

2. Các dải tần cơ bản trong âm thanh

Âm thanh con người nghe được nằm trong khoảng 20 Hz đến 20.000 Hz. Để hiểu rõ vai trò từng vùng tần số, chúng ta chia nhỏ như sau:

Tần số thấp: 20 Hz – 80 Hz

Đây là vùng siêu trầm. Những âm này chủ yếu là cảm nhận bằng cơ thể hơn là tai. Trong hệ thống Karaoke, subwoofer đảm nhiệm phần này. Tần số quá thấp nếu xử lý không tốt dễ gây ù, rền và cộng hưởng khó chịu.

Tần số trầm: 80 Hz – 250 Hz

Là phần tạo độ dày cho giọng hát và nhạc cụ. Tần số trầm cân bằng giúp tiếng hát ấm, đầy và dễ chịu. Nếu bị dư sẽ tạo cảm giác bí, đục hoặc boom.

Trung âm: 250 Hz – 2.000 Hz

Đây là vùng quan trọng nhất để tạo nên độ rõ và độ chân thật của giọng hát.
Phần lớn nội dung giọng nói và cảm xúc nằm trong dải này. Nếu thiếu trung âm, giọng sẽ mỏng; nếu dư sẽ nghe chói, mệt.

Trung cao và cao: 2.000 Hz – 20.000 Hz

Các tần số này giúp tạo độ sáng, độ chi tiết và cảm giác không gian. Vùng từ 5.000 – 8.000 Hz đặc biệt quan trọng cho độ rõ lời.
Trên 10.000 Hz là độ “air”, tạo độ thoáng và tinh tế cho âm thanh.

3. Tần số ảnh hưởng thế nào đến thiết bị âm thanh?

Loa

Dải tần của loa cho biết loa đó tái tạo được mức thấp và mức cao tới đâu.
Loa toàn dải có giới hạn nhất định, còn hệ thống Karaoke thường kết hợp loa full và loa sub để đáp ứng trọn vẹn từ trầm đến cao.

Micro

Micro có đáp tuyến tần số khác nhau tạo nên màu sắc âm thanh riêng.
Micro cho hát Karaoke thường nhấn nhẹ vùng 3.000 – 6.000 Hz để giúp tiếng hát rõ và dễ tách khỏi nền nhạc.

Cục đẩy – DSP – Mixer

Các thiết bị xử lý như EQ, crossover, compressor… đều làm việc dựa trên tần số.
Ví dụ khi bạn giảm 250 Hz để bớt ù, hoặc tăng 6.000 Hz để làm rõ giọng – tất cả đều liên quan đến tần số.

Phòng hát

Mỗi phòng đều có cộng hưởng tại một số tần số nhất định. Đây là lý do RTA hay hệ thống cân chỉnh tự động luôn dựa vào biểu đồ tần số để hiệu chỉnh.

4. Những khái niệm thường gặp liên quan đến Hz

Đáp tuyến tần số (Frequency Response)

Là khả năng tái tạo tần số của thiết bị. Một đáp tuyến phẳng nghĩa là thiết bị tái tạo trung thực, không thêm bớt màu sắc.

Tần số cắt (Crossover Frequency)

Dùng để phân chia tần số cho loa sub và loa full.
Ví dụ điểm cắt thông dụng cho Karaoke là 80 Hz hoặc 100 Hz.

Tần số lấy mẫu (Sample Rate)

Trong âm thanh kỹ thuật số, tần số lấy mẫu tính bằng Hz hoặc kHz cho biết mỗi giây hệ thống lấy bao nhiêu mẫu âm thanh. Tần số càng cao, âm càng chi tiết.

Tần số cộng hưởng

Là tần số mà phòng hoặc vật thể rung mạnh nhất. Trong phòng hát, điều này có thể gây ù và cần xử lý bằng EQ hoặc tiêu âm.

5. Tại sao người làm âm thanh cần hiểu về Hz?

Hiểu đúng về tần số giúp bạn:

Chọn thiết bị phù hợp với hệ thống Karaoke, hội trường hoặc studio.
Điều chỉnh âm thanh rõ ràng, kiểm soát ù rền và giảm hú.
Cân chỉnh EQ một cách khoa học thay vì chỉnh cảm tính.
Biết được âm nào bị dư hoặc thiếu chỉ bằng cách nghe

Trong thực tế, người kỹ thuật âm thanh chuyên nghiệp luôn dựa vào tần số để phân tích, xử lý và tối ưu chất âm cho từng không gian.

Có thể bạn quan tâm:

6. Kết luận

Hz không chỉ là một thông số kỹ thuật khô khan mà là nền tảng để hiểu và làm chủ âm thanh. Từ cách loa tái tạo dải âm, micro thu giọng, cho đến việc cân chỉnh phòng hát – tất cả đều xoay quanh tần số. Nắm vững khái niệm này, bạn sẽ dễ dàng tối ưu hệ thống Karaoke hoặc bất kỳ hệ thống âm thanh nào một cách chuẩn xác và hiệu quả hơn.

Nếu bạn cần tư vấn chi tiết về thiết bị hoặc muốn cân chỉnh hệ thống theo tiêu chuẩn chuyên nghiệp, Pro Sound Việt Nam luôn sẵn sàng hỗ trợ.