De-Esser là gì? Cách sử dụng De esser cho giọng hát nâng tầm cao mới

Pro Sound Việt Nam 12 giờ trước 7 lượt xem

Trong sản xuất âm nhạc, giọng hát luôn là yếu tố trung tâm của một bản phối. Tuy nhiên, một số âm thanh phụ như tiếng "s", "sh", "ch" (gọi chung là sibilance) có thể gây ra sự khó chịu, chói gắt cho người nghe.

Để giải quyết vấn đề này, các kỹ sư âm thanh chuyên nghiệp sử dụng một công cụ đắc lực: De-Esser. Bài viết này, Pro Sound Việt Nam sẽ cùng bạn khám phá De-Esser là gì, tại sao nó lại quan trọng và cách sử dụng nó hiệu quả để nâng tầm chất lượng giọng hát.

1. De-Esser là gì?

De-Esser là một loại Compressor (bộ nén) đặc biệt, được thiết kế để tự động giảm âm lượng của những âm thanh chói gắt, sắc bén trong dải tần cao của giọng hát. Các âm thanh này, thường gọi là sibilance, bao gồm các tiếng "s", "sh", "ch", "t", "x",...

Các âm sibilance này có thể rất khó chịu, đặc biệt khi được thu âm bằng micro nhạy hoặc khi âm lượng tổng thể của bản nhạc được tăng lên. De-Esser hoạt động bằng cách "lắng nghe" và chỉ nén chính xác những dải tần mà các âm sibilance này xuất hiện, để lại phần còn lại của giọng hát nguyên vẹn.

2. Tại sao De-Esser lại quan trọng?

Làm mượt giọng hát: De-Esser giúp làm giảm độ chói gắt của những tiếng "s", "sh",... làm cho giọng hát trở nên mượt mà, dễ nghe và dễ chịu hơn.
Tạo sự chuyên nghiệp: Những bản thu chuyên nghiệp luôn được xử lý để loại bỏ các âm thanh không mong muốn. De-Esser là công cụ không thể thiếu để đạt được điều đó.
Tránh clipping và distortion: Các âm sibilance thường có biên độ (amplitude) rất lớn trong dải tần cao. Nếu không được kiểm soát, chúng có thể gây ra hiện tượng méo tiếng (clipping) khi được tăng âm lượng hoặc nén quá mức.

3. Cách sử dụng De-Esser cho giọng hát

Hầu hết các De-Esser đều có các thông số cơ bản giống như một Compressor, nhưng được tinh chỉnh để hoạt động hiệu quả với các tần số cao. Dưới đây là các bước cơ bản để sử dụng De-Esser:

Bước 1: Thêm De-Esser vào track giọng hát

Chèn plugin De-Esser vào track giọng hát của bạn.
Vị trí đặt De-Esser rất quan trọng: nên đặt nó trước Compressor và sau EQ. Điều này giúp De-Esser xử lý những âm chói gắt trước khi bạn tăng âm lượng hoặc nén giọng hát.

Bước 2: Thiết lập tần số cần xử lý (Frequency)

Đây là thông số quan trọng nhất. Bạn cần tìm ra dải tần mà các âm sibilance xuất hiện nhiều nhất.
Đối với giọng nam, dải tần này thường nằm trong khoảng 3-6 kHz.
Đối với giọng nữ, dải tần này có thể cao hơn, trong khoảng 5-9 kHz.
Hầu hết các plugin De-Esser đều có chế độ nghe (Listen Mode) cho phép bạn nghe chính xác dải tần mà bạn đang chọn. Hãy sử dụng chức năng này để xác định chính xác vị trí của âm sibilance.

Bước 3: Điều chỉnh ngưỡng (Threshold)

Threshold là mức âm lượng mà De-Esser sẽ bắt đầu hoạt động.
Hãy giảm Threshold từ từ cho đến khi bạn thấy De-Esser bắt đầu giảm âm lượng của những tiếng "s" nhưng không ảnh hưởng đến toàn bộ giọng hát.
Quan sát đồng hồ Gain Reduction. Mức giảm từ -3 dB đến -6 dB thường là lý tưởng. Giảm quá nhiều sẽ làm cho giọng hát trở nên mờ nhạt và mất chi tiết.

Bước 4: Điều chỉnh chế độ và các thông số khác

Chế độ (Mode): Hầu hết De-Esser có hai chế độ:
- Wide-Band (Toàn dải): Nén toàn bộ dải tần của giọng hát khi phát hiện sibilance.
- Split-Band (Phân dải): Chỉ nén chính xác dải tần mà bạn đã chọn (khuyến nghị sử dụng chế độ này).
Attack & Release: Đối với De-Esser, thông số Attack nên rất nhanh (gần như tức thì) để bắt kịp những âm sibilance. Thông số Release nên được điều chỉnh để nó nhả ra ngay sau khi âm sibilance kết thúc.
Q-Factor (Độ rộng của dải tần): Một số plugin cho phép điều chỉnh độ rộng của dải tần bị nén. Một Q hẹp sẽ chỉ nén chính xác những tần số gây khó chịu, trong khi Q rộng sẽ nén một dải tần rộng hơn.

Có thể bạn quan tâm:

4. Lời khuyên của chuyên gia từ Pro Sound Việt Nam

Sử dụng De-Esser một cách tinh tế: Mục đích của De-Esser là làm cho giọng hát dễ nghe hơn, không phải để loại bỏ hoàn toàn các âm sibilance. Sử dụng quá mức sẽ làm cho giọng hát bị thiếu sức sống và chi tiết.
Thử nghiệm với nhiều De-Esser: Mỗi plugin De-Esser có thuật toán khác nhau. Hãy thử nghiệm để tìm ra plugin và cách thiết lập phù hợp nhất với giọng hát của bạn.
Xử lý trước khi thu âm: Giải pháp tốt nhất là xử lý âm học phòng thu và sử dụng micro phù hợp để hạn chế sibilance ngay từ ban đầu. De-Esser chỉ nên là công cụ để tinh chỉnh cuối cùng.

Hy vọng với những thông tin chi tiết này, bạn đã hiểu rõ hơn về De-Esser và cách sử dụng nó để làm cho giọng hát của mình trở nên chuyên nghiệp và cuốn hút hơn. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào về các thiết bị âm thanh chuyên nghiệp, đừng ngần ngại liên hệ với Pro Sound Việt Nam để được tư vấn và hỗ trợ!